|
Oudste plaat van de Brittenburg door Abraham Ortelius (1562). Nadat de uitgeverij op kopergravures is overgegaan, is de plaat (een
hele set platen) in handen gekomen van Zacharias Heyns en na hem van Hermann Moll. Uitgever Zacharias Heyns was de zoon van
Peter Heyns, de tekstschrijver van Ortelius.
|
|
BRITTENBURG
Weinig mensen realiseren zich dat de Brittenburg bij Katwijk vrijwel even groot was als het Koninklijk Paleis op de Dam. Dat geldt in elk geval voor het grondoppervlak, maar ook de hoogte van de vuurtoren zal niet ondergedaan hebben voor de hoogte van het Koninklijk Paleis op de Dam. De Brittenburg is in de zestiende eeuw enkele malen te zien geweest, soms voor korte tijd en in een enkel geval veertien dagen. Van die laatste gelegenheid in 1562 heeft de Antwerpse cartograaf Abraham Ortelius gebruik gemaakt om Rijnlandse landmeters te vragen om het complex rondom op te meten en de afstand naar Katwijk te bepalen. Aan de hand van hun schets en gegevens heeft Abraham Ortelius de hiernaast weergegeven plaat (een houtsnede) gemaakt. Om de Romeinse herkomst te illustreren heeft Ortelius daar een afbeelding van een altaarsteen met inscriptie bijgevoegd, die afkomstig was van Roomburg. De overige plaquettes zijn waarschijnlijk wel van de Brittenburg afkomstig. Of de Brittenburg van Romeinse herkomst is, moet ernstig betwijfeld worden. Mogelijk gaat alleen de vierkanten binnenbouw terug op een Romeinse vuurtoren uit de 3de eeuw. De ombouw met halfronde torens moet uit de Karolingische tijd stammen.
De huidige ligging van de Brittenburg is omstreden. De algemene opvatting is, dat de ruine ergens in zee bij Katwijk ligt. Mijn opvatting is, dat de Brittenburg nog altijd op de kust bij Katwijk ligt. De kompasrichting en de afstand tot Katwijk zoals die op de oudste plaat zijn aangegeven, zijn niet onderhevig geweest aan kustafslag. Bovendien zouden bij een ligging in zee wel ooit brokstukken van de ruine zijn aangespoeld. Berekeningen aan de hand van de gegevens op deze landmetersplaat wijzen uit, dat de Brittenburg ter hoogte van het huidige uitwateringskanaal zou moeten liggen. Of de Brittenburg door de uitgraving beschadigd is weten we niet. Van het puinafval is een duin gemaakt op de plek, waar nu een parkeerterrein is aangelegd. De hoop is dus nog niet opgegeven dat de Brittenburg teruggevonden kan worden. |
